Cümlede Anlam İlişkileri

ABONE OL

News

Cümlede anlam ilişkileri metne göre şekillenir. Cümlede anlam ilişkileri şu şekilde alt başlıklara ayrılabilir:

1. Yakın Anlamlı Cümleler 2. Karşıt (Zıt) Anlamlı Cümleler 3. Sebep – Sonuç İlişkisi Bildiren Cümleler 4. Amaç Bildiren Cümleler 5. Şart (Koşul) Anlamı Taşıyan Cümleler 6. Açıklama Cümleleri 7. Karşılaştırma Cümleleri

Cümlede Anlam İlişkileri

1. Yakın Anlamlı Cümleler

Her cümlenin içerdiği bir anlam vardır. Aynı düşünce farklı cümlelerle ifade edilebilir. Cümleler birbirinden çok farklı anlam ifade edebileceği gibi, birbirine yakın anlamlar da ifade edebilir.

2. Karşıtlık Bildiren Cümleler

• Birbirine karşıt (zıt) durumları veya yargıları ifade eden cümlelerdir.
• Karşıtlık kimi zaman zıt sözcüklerin bir arada kullanılmasıyla da sağlanabilir.
• Karşıtlık bildiren cümlelerde “tezat” sanatı söz konusudur.

3. Sebep-Sonuç İlişkisi Bildiren Cümleler

Eylemin gerçekleşme nedeninin ve sonucunun birlikte verildiği cümlelerdir. Yükleme sorulan “Niçin?” sorusuna cevap aldığımız cümlelerde neden-sonuç ilişkisi vardır.

“Çocuklar yorgun oldukları için hemen uyumuş.” cümlesinin yüklemine “Niçin uyumuş?” sorusu sorulduğunda “yorgun oldukları için” cevabı alınır. Bu cümlede “yorgun olmak” neden, “uyumak” da sonuçtur. Neden ve sonuç birlikte verildiği için bu cümlede neden – sonuç ilişkisi vardır.

• Neden – sonuç ilişkisi olan cümlelerde bir eylemin gerçekleşme veya gerçekleşmeme nedeni verilir.

4. Amaç Bildiren Cümleler

• Bir eylemin, bir davranışın gerçekleştirilmesini bir amaca bağlı olarak bildiren cümlelerde amaç-sonuç ilişkisi vardır.

5. Şart (Koşul) Anlamı Taşıyan Cümleler

• Bir eylemin gerçekleşmesinin, başka bir eylemin gerçekleşmesine bağlı olduğu cümlelerde koşul-sonuç ilişkisi vardır. Koşul sonuç ilişkisi olan cümlelerde koşul ve sonuç birlikte verilir.
• “Ama, fakat, lakin” gibi bağlaçlar cümleye koşul anlamı katabilir.

6. Açıklama Cümlesi

• Bir konuyla, sorunla ilgili aydınlatıcı bilgi verme amacı taşıyan cümlelerdir.

7. Karşılaştırma Cümlesi

• Aralarında ilgi bulunan en az iki kavram, düşünce veya varlığın benzer veya farklı yönlerini ortaya koymaktır.
• Karşılaştırma “daha, göre, en, çok, ise, oysaki” gibi sözcükler kullanılarak yapılır.
• Karşılaştırma cümlelerinde karşılaştırmanın hangi yönden yapıldığı belirtilir.